Các sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung (sàn CEX) luôn là tâm điểm của các vụ tấn công mạng, gây thiệt hại hàng tỷ USD. Chỉ sau 1 đêm, nhiều người đã mất trắng và gần như không được bồi thường đồng nào. Chính vì thế, nhu cầu về một nơi giao dịch an toàn ngày càng tăng cao. Đó là do các sàn DEX ra đời. Vậy cụ thể, Cụ thể sàn DEX là gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Sàn DEX là gì ?
DEX (Decentralized Exchange) nghĩa là sàn giao dịch phi tập trung. Tại đây, các giao dịch tiền điện tử được diễn ra ngang hàng (P2P) giữa những người dùng với nhau trên nền tảng Blockchain, mà không cần thông qua bất cứ tổ chức trung gian nào. Không ai giữ tiền của bạn và bạn cũng không cần phải tin tưởng sàn giao dịch như khi sử dụng sàn giao dịch tiền điện tử tập trung (CEX).
Để hiểu rõ sàn Dex là gì, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số mô hình sàn giao dịch DEX phổ biến hiện nay.
- On-Chain orderbooks (sổ lệnh trên chuỗi)
Mọi giao dịch đều được ghi vào Blockchain. Hệ thống yêu cầu tất cả các node cùng tham gia xác nhận giao dịch. Người dùng phải trả phí cao và chờ đợi khá lâu để các giao dịch được hoàn thành. Bitshares và StellarTem là các sàn áp dụng mô hình này.
- Off-Chain orderbooks (sổ lệnh ngoài chuỗi)
Các lệnh không bị ràng buộc về tốc độ giao dịch và được lưu lại trên một máy chủ tập trung thay vì lưu trên blockchain. Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng, khi thực hiện giao dịch tại đây vẫn đảm bảo bạn là người có toàn quyền nắm giữ và quản lý tài sản của mình.
So với on-chain orderbook thì sàn DEX mô hình này có tốc độ giao dịch nhanh và phí giao dịch rẻ hơn. Một số sàn áp dụng mô hình này thành công phải kể đến như Binnace DEX, EtherDelta và 0x.
- AMM (Automated Market Makers)
AMM không sử dụng sổ lệnh mà tận dụng các smart contract để tạo ra các nhóm thanh khoản tự động thực hiện giao dịch. AMM tương đối thân thiện với người dùng. Các giao dịch trên DEX AMM được thực thi on-chain nên bạn phải tốn phí. Uniswap, Pancakeswap, Sushiswap… là các sàn DEX AMM phổ biến nhất hiện nay.
- PMM (Proactive Market Maker)
PMM tận dụng Price Oracle giúp giảm trượt giá và mang lại sự ổn định giá tốt hơn AMM. Nhà cung cấp thanh khoản sẽ ít phải chịu rủi ro Impermanent Loss. Bạn có thể trải nghiệm sàn PMM DEX trên DODO Exchange.
- Hybrid Liquidity DEX
Là sự kết hợp các tính năng tốt nhất của orderbook và AMM. Giao dịch được thực hiện tức thì với mức giá tốt nhất và tiết kiệm chi phí hiệu quả. Idex là một trong số ít các sàn áp dụng mô hình này thành công.
Điểm khác biệt giữa sàn DEX và CEX
Bạn có thể dễ dàng thấy được điểm khác biệt lớn nhất giữa sàn DEX và CEX (sàn tập trung, ví dụ như Binance, Coinbase…) chính là ở tính an toàn, tính lưu ký và tính ẩn danh. Cụ thể hơn, bạn có thể theo dõi bảng dưới đây để có góc nhìn tổng quan nhất:
| Tiêu chí | Sàn CEX | Sàn DEX |
| Độ bảo mật và an toàn | Dù đã được trang bị nhiều giải pháp bảo vệ mạng lưới tối ưu nhưng CEX không tránh khỏi các vụ hack nghiêm trọng. Khi đó, tài sản của bạn sẽ bị mất trắng. | Sàn DEX hoạt động dựa trên blockchain với các smart contract và mạng ngang hàng. Việc hacker tấn công sàn DEX là điều bất khả thi. |
| Tính lưu ký | Mọi giao dịch và tài sản của người dùng sẽ do sàn toàn quyền kiểm soát. | Người dùng có toàn quyền quản lý và kiểm soát trực tiếp tài sản của mình vì họ nắm giữ private key của ví. |
| Tính ẩn danh | Giao dịch nặc danh để trao đổi trên sàn là không thể vì CEX tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của chính phủ về KYC và AML. | Người dùng có thể thoải mái giao dịch ẩn danh mà không cần xác minh danh tính. |
| Tính xác thực | CEX có khả năng thao túng và sử dụng tài sản của người dùng. Họ có thể tạo ra các giao dịch giả mạo, điều chỉnh xu hướng giao dịch để chuộc lợi cho mình. | Bởi sự minh bạch và công bằng mà công nghệ blockchain mang lại, sàn DEX không thể can thiệp vào các giao dịch hay thao túng tài sản của người dùng. |
| Phí giao dịch | Tính phí giao dịch. Mỗi sàn sẽ quy định mức phí khác nhau. | Không tính phí hoặc phí rất thấp cho việc khớp lệnh trên blockchain. |
| Tốc độ giao dịch | Mỗi giao dịch sẽ mất trung bình 10 mili giây để thực hiện. | Mất tối thiểu 15 giây để giao dịch được thực hiện. |
| Mật khẩu | Mật khẩu có thể lấy lại được sau khi xác minh. | Nếu làm mất 12 cụm từ khôi phục ví thì không thể lấy lại tài sản. |
| Cách sử dụng | Thao tác đơn giản, dễ thực hiện. | Nhiều thao tác, đòi hỏi kiến thức và kỹ năng cao hơn. |
Ưu – Nhược điểm của sàn DEX
Như vậy, có thể thấy bên cạnh các ưu điểm về tính bảo mật, không phải KYC khi tham gia giao dịch trên DEX hay bạn được toàn quyền kiểm soát tài sản của mình… thì sàn DEX cùng tồn tại một số nhược điểm nhất định. Chi tiết các ưu – nhược điểm của sàn DEX như sau:
1. Ưu điểm
- Không phải KYC: Tất cả các sàn CEX đều yêu cầu bạn phải xác minh danh tính (KYC) khi thực hiện giao dịch. Đối với sàn DEX, những gì bạn cần là một ví tiền điện tử mà không phải cung cấp bất cứ thông tin cá nhân nào. Bạn hoàn toàn yên tâm giao dịch mà không lo bị kiểm soát bởi Luật pháp hay bị đánh cắp thông tin.
- Không phải đối mặt với các rủi ro từ sàn giao dịch: Sàn CEX luôn là miếng mồi ngon dành cho các hacker tấn công và chiếm đoạt tài sản của người dùng. Tuy nhiên, việc tấn công sàn DEX gần như là không thể vì tài sản của người dùng nằm trên Blockchain và được bảo mật bởi hàng triệu node trong mạng lưới.
- Được kiểm soát tài sản: Không cần sự cho phép nhưng sàn CEX hoàn toàn có thể thao túng, sử dụng tài sản, thậm chí là khóa quyền truy cập của người dùng bất cứ lúc nào. Khi sử dụng sàn DEX, mọi giao dịch diễn ra ngang hàng thông qua các hợp đồng thông minh, người dùng nắm toàn quyền sở hữu tài sản của mình.
- Tính ẩn danh cao: Sàn DEX cho phép việc ẩn danh. Khi người dùng thực hiện các giao dịch thì sàn chỉ biết được số lượng ví mà không biết bạn là ai.
- Tính bảo mật cao: So với sàn CEX thì hệ thống bảo mật của sàn DEX an toàn hơn vì gần như không có 1 lỗ hổng cụ thể nào để tạo sơ hở cho tin tặc tấn công. Vì vậy việc sập sàn rất khó xảy ra.
- Có nhiều token để giao dịch hơn: Một số token mới chưa được niêm yết trên sàn CEX, song bạn có thể giao dịch những token này trên sàn DEX bất cứ khi nào có nhu cầu.
2. Nhược điểm
- Trải nghiệm người dùng chưa tốt: Sự thân thiện với người dùng đang là hạn chế lớn nhất của các sàn DEX. Nền tảng này đòi hỏi người dùng phải thực hiện nhiều thao tác như kết nối DApp, thậm chí là cài bản DEX client độc lập để thực hiện giao dịch.
- Thiếu tính thanh khoản: So với các sàn CEX thì khả năng thanh khoản ở các sàn DEX kém hơn rất nhiều. Điều này là do số lượng trader sử dụng sàn DEX còn khá ít.
- Độ trễ giao dịch: Vì các lệnh được thực hiện on-chain trên Blockchain, sau đó chờ đợi sự xác nhận của các nodes trên hệ thống dẫn đến độ trễ của lệnh. Tuy nhiên, với những mô hình mới như Hybrid Liquidity DEX thì tốc độ giao dịch đã được cải thiện rất nhiều.
- Phải trả phí giao dịch cao: Không phải giao dịch nào cũng phải trả mức phí cao. Tuy nhiên, khi bạn thực hiện giao dịch trong lúc mạng lưới quá tải, mạng tắc nghẽn thì mức phí phải trả sẽ cao bất thường.
- Không hỗ trợ giao dịch tiền fiat: Không như các sàn CEX, các trader không thể trao đổi giữa tiền fiat với tiền điện tử trên sàn DEX.
Bài viết liên quan: Các sàn giao dịch phi tập trung DEX “được yêu” sau cuộc khủng hoảng FTX.
Một số sàn phi tập trung uy tín hiện nay
Nếu bạn thấy được sức hấp dẫn của các sàn phi tập trung, bạn nhất định phải trải nghiệm ngay TOP 3 sàn DEX uy tín Bandocoin bật mí dưới đây:
1. Uniswap
Uniswap ứng dụng mô hình tạo lập thị trường tự động AMM, vận hành trên blockchain của Ethereum, cho phép người dùng giao dịch các token tiêu chuẩn ERC-20 với nhau.
Uniswap V3 là phiên bản mới nhất của Uniswap, được nâng cấp thêm tính năng Optimism giúp phí gas giảm đi đáng kể. Đặc biệt, ở phiên bản này cũng giúp giảm thiểu rủi ro trượt giá và giảm giá so với Uniswap V2.
2. Pancakeswap
PancakeSwap là một sàn DEX áp dụng mô hình tạo lập thị trường tự động (AMM), cho phép người dùng swap token tiêu chuẩn BEP-20 trên blockchain Binance Smart Chain (BSC). Sàn DEX này còn giúp người tham gia thu về khoản lợi nhuận lớn khi tạo thanh khoản, farm hay staking.
Nhờ hoạt động trên BSC mà PancakeSwap có phí giao dịch rẻ hơn và tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng hơn Uniswap.
3. 1inch
Đây là sàn DEX cho phép người dùng giao dịch token với mức giá tốt nhất hiện nay. 1inch hoạt động trên blockchain Polygon, Ethereum và Binance Smart Chain. Tại 1inch, người dùng có thể swap mọi token tiêu chuẩn ERC-20.
Bên cạnh token 1INCH, sàn còn ra mắt Chi GasToken (CHI) giúp giảm phí giao dịch tối đa cho người dùng.
Kết luận
Có rất nhiều điều chúng ta cần biết trước khi bắt đầu hành trình đầu tư tiền điện tử và sàn giao dịch phi tập trung (DEX) là một trong số đó. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ sàn DEX là gì cũng như hiểu được ưu nhược điểm của loại sàn giao dịch này.
Nếu bạn muốn đầu tư nghiêm túc và dài hạn, sàn DEX chính là một nơi an toàn để giúp bạn bảo vệ tài sản của mình khỏi các sự tấn công của hacker. Tuy nhiên, để sử dụng sàn DEX đòi hỏi bạn phải có một số kiến thức và kỹ năng nhất định. Vì vậy, hãy nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo rằng bạn không mắc phải bất kỳ sai lầm nào.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian cho bài viết này, nếu thấy bài viết hữu ích hãy lưu lại và chia sẻ cho bạn bè của bạn nhé. Chúc bạn luôn thành công với những quyết định đầu tư tiền số!
One thought on “Sàn DEX là gì? Tổng quát về sàn giao dịch phi tập trung và top 3 sàn Dex hiện nay.”